အျပာေရာင္ Blue ဂီတ

ေတးသီခ်င္း ေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ လူေတြ ရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈ ေတြကုိ ေဖာ္ၫႊန္းၿပီး သီဆုိတတ္ ၾကပါတယ္။

အဲဒီလုိ ေဖာ္ၫႊန္းတဲ့ သီခ်င္းေတြ အမ်ားႀကီး ရိွၾကတဲ့ အထဲကမွ စိတ္အားငယ္ ၀မ္းနည္းတဲ့ ခံစားခ်က္ကုိသာ အဓိက ထားၿပီး သီဆုိေလ့ရိွတဲ့ ေတးဂီတ တစ္ခုအေၾကာင္းကို ေျပာ ျပခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ညိႇဳးငယ္၀မ္းနည္း ျခင္းလို႔ အဓိပၸာယ္ရတဲ့ Blues ေတးဂီတပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

Blues ေတးဂီတဟာ လူမည္းေတြရဲ႕ဂီတ တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၀၀ ျပည္႕ႏွစ္ေနာက္ပိုင္း အခ်ိန္ေတြမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက စတင္ေပၚထြက္ ခဲ့ၿပီး တျဖည္းျဖည္း လူသိမ်ား လာခဲ့ပါတယ္။

၁၇ ရာစုနဲ႔ ၁၈ ရာစုအၾကားက ေက်းကၽြန္ ထားရိွတဲ့ စနစ္ေတြေၾကာင့္ Bluesဂီတ ထြက္ေပၚ လာခဲ့ရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဖရိက အေမရိကန္ လူမ်ဳိး ေက်းကၽြန္ေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ဘ၀ အေၾကာင္းေတြကို ေတးသီခ်င္းေတြလုိ႔ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ Blues ဂီတဟာ အႏွိမ္ခံ လူေတြရဲ႕ ဂီတတစ္ခု ျဖစ္တဲ့ အတြက္ Blues သီခ်င္းေတြဟာ အေဆြးသီခ်င္းေတြသာ ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ေရွးဦး Blues ဂီတသီခ်င္းေတြဟာ ဓမၼေတး သီခ်င္းေတြလုိ အဆြဲအငင္ေတြ အမ်ားႀကီး ပါ၀င္ ေနတဲ့ ပံုစံမ်ဳိးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Blues  ဆုိတဲ့ အေခၚ အေ၀ၚဟာ Blues devils ဆုိတဲ့ စကားလံုးက ဆင္းသက္လာတာပါ။ ညႇိဳးငယ္ ေနတဲ့ ကေ၀ေတြလုိ႔ အဓိပၸာယ္ရၿပီး ၁၇၉၈ ခုႏွစ္က ျပသခဲ့တဲ့ ျပဇာတ္၊ ဇာတ္လမ္းတစ္ခုရဲ႕ နာမည္ကို ယူၿပီးသံုးႏႈန္းထားတာပဲျဖစ္ပါတယ္။



Blues သီခ်င္းပံုစံေတြဟာ ႐ိုးရွင္းၿပီး သီခ်င္းပုိဒ္တစ္ပုိဒ္တည္းကိုပဲ ထပ္တလဲလဲသီဆုိရတဲ့ ပံုစံမ်ဳိးေတြျဖစ္ပါတယ္။ Blues  ဂီတမွာ ေက်းလက္ Blues ဂီတနဲ႔ ၿမိဳ႕ျပ Blues ဂီတဆုိၿပီးလည္း ႏွစ္မ်ဳိး ခြဲျခား ထားခဲ့ပါတယ္။ Blues ဂီတဟာ ပံုသဏၭာန္ခြဲ ဂီတ သိပ္အမ်ားႀကီး မရိွတဲ့ ဂီတလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ Blues  ဂီတ မေပၚေပါက္ခင္မွာ အႀကိဳ Blues ဂီတလို႔ ေျပာလုိ႔ရတဲ့ ring Shouts, Field hollers အစရိွတဲ့ နာမည္ေတြနဲ႔ လူမည္းေတြရဲ႕ ဂီတေတြ ေပၚထြက္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ၁၉၀၀ ျပည့္ႏွစ္အစမွာ Proto-blues လုိ႔ အမည္ရတဲ့ ဂီတလည္း ေပၚေပါက္ခဲ့ေသးေပမယ့္ အခု အခ်ိန္မွာေတာ့ လံုး၀ ေပ်ာက္ကြယ္ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ Blues ဂီတရဲ႕ အ႐ုိးရွင္းဆံုး ပံုစံခြဲဂီတ တစ္ခုကေတာ့ Rhytum &  Blue လုိ႔ နာမည္ရတဲ့ R & B ဂီတပဲျဖစ္ပါတယ္။ R & B ဂီတဟာ ေဆြးျမည့္စရာေတြ ပါ၀င္ေနတဲ့ Blues ဂီတကို ျမဴးႂကြတဲ့ စည္းခ်က္ေတြနဲ႔ ေပါင္းစပ္ၿပီး ဖန္တီးထားတာပါ။

၁၉၃၀ ခုႏွစ္အတြင္းမွာေတာ့ Country Blues ဂီတကုိ တီထြင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ Skip James, Charley Patton   နဲ႔ Georgia Tom Dorsey  အစရိွတဲ့ အႏုပညာရွင္ေတြဟာ Country Blues ဂီတနဲ႔ ေက်ာ္ၾကား ခဲ့ၾကပါတယ္။ Blues ဂီတကို Gospel ဂီတနဲ႔ ေပါင္းစပ္ၿပီး Soul ဂီတကုိလည္း ဖန္တီးခဲ့ၾကပါတယ္။ Soul  ဂီတကို အေျခခံၿပီး Funk  ဂီတလည္း ေပၚေပါက္လာခဲ့ျပန္ပါတယ္။ Funk ဂီတကိုေတာ့ Hop Hop  ရဲ႕ေရွ႕ေျပးဂီတ တစ္ခုလုိ႔ တခ်ဳိ႕ကသတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ Blues  ဂီတဟာ စႏၵရားနဲ႔ တီးခတ္ သီဆုိရတဲ့ ေရွးဦး Jazz  ဂီတ ပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္ တူေနပါတယ္။ Blues  ဂီတသီခ်င္းေတြမွာေတာ့ ဘင္ဂ်ဳိတူရိယာကို အဓိက သံုးတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ Blues ဂီတတီး၀ိုင္း တစ္ခုမွာ ဂစ္တာ သမားတစ္ေယာက္၊ တေယာသမားတစ္ေယာက္၊ စႏၵရား တီးခတ္ သူတစ္ေယာက္၊ Drum  တီးခတ္သူ တစ္ေယာက္နဲ႔ ေလမႈတ္ တူရိယာ ကုိင္သူတစ္ေယာက္ အစ ရိွသျဖင့္ ပါ၀င္ရပါမယ္။

Blues ဂီတဟာ အကနဲ႔ တြဲဖက္ ေဖ်ာ္ေျဖလုိ႔ရတဲ့ ဂီတတစ္မ်ဳိးလည္း ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။ Blues  ဂီတ အကေတြကိုေတာ့ အာဖရိက လူမ်ဳိးေတြက တီထြင္ခဲ့ ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အာဖရိက Blues  အကေတြဟာ နည္းစနစ္ မက်ဘဲ စံုတြဲ အကေတြလည္း မပါ၀င္တာေၾကာင့္ အဆင့္ မမီတဲ့ အကအျဖစ္ သတ္မွတ္ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အာဖရိက Blues  အကေတြဟာ ေက်ာ္ၾကားျခင္း မရိွခဲ့ပါဘူး။

ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ အာဖရိက Blues  ကကြက္ေတြကို အေမရိကန္ Blues ကကြက္ေတြနဲ႔ ေပါင္းစပ္ၿပီး နည္းစနစ္က်တဲ့ Blues  အကတစ္မ်ဳိးကုိ တီထြင္ ခဲ့ၾကပါတယ္။အာဖရိက၊ အေမရိကန္ Blues အကေတြဟာ စည္း၀ါးက်တဲ့ အက တစ္မ်ဳိးျဖစ္ၿပီး ေခတ္နဲ႔အလုိက္ အသစ္အသစ္ေတြ ေျပာင္းလဲေနတဲ့ အက တစ္မ်ဳိးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ စည္းခ်က္ေတြနဲ႔ ၿမိဳင္ဆုိင္လြန္းတဲ့ ဂီတတစ္ခုျဖစ္တဲ့အတြက္ Tango  အကနဲ႔ေတာင္ ႐ုတ္တရက္ ထင္ေယာင္ထင္မွား ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ Blues  ဂီတမွာ အကထက္ ေတးသီခ်င္းက ပိုၿပီး လူႀကိဳက္ မ်ားတာကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။

စိမ့္စိမ့္လြင္ဦး
(Teen မဂၢဇင္း၊ဇူလိုင္လ ၂၀၁၁)